niedziela, 15 stycznia 2012

Banksy „Consumer Jesus” - analiza obrazu

„Consumer Jesus” to obraz namalowany przez brytyjskiego artystę działającym pod pseudonimem Banksy. Został on wystawiony 13 lipca 2009 roku w Bristol City Museum and Art Gallery podczas wystawy "Banksy UK Summer Show”. Dzieło jest stworzone w nowoczesnej formie, techniką szablonu w konwencji street-artu.

Consumer Jesus

W dalszej części przybliżę osobę oraz działalność omawianego malarza, opiszę ruch malarski w jakim jest stworzone dzieło, zanalizuję, zinterpretuję oraz poddam własnemu wartościowaniu obrazu, który jest tematem pracy.

Banksy miał wystawy swoich dzieł m.in. w Los Angeles w 2002 "Existencilism", cztery lata później w tym samym mieście "Barley Legal”, w 2008 w Nowym Yorku "Village Pet Store And Charcoal Grill”. Współpracował z zespołami Blur,  Monk & Canatella, nakręcił film nominowany do Oscarów „Exit Through the Gift Shop”, wydał też cztery albumy ze zdjęciami swoich prac. Pomimo działalności publicznej zachował anonimowość, (prawdziwe imię wg gazety The Guardian  Robert Banks; wg The Mail on Sunday Robin Gunningham ; wg innych źródeł Robin Banksy. Urodził się w 1974 roku w Yate w Anglii . Jest to artysta tworzący street-art - sztukę ulicy.

Jego prace znajdują się w przestrzeni publicznej, głównie Wielkiej Brytanii ale też w Palestynie czy Stanach Zjednoczonych. Porusza on tematykę społeczną, antywojenną, antykapitalistyczną oraz pacyfistyczną. Tworzy metodą odbijania szablonów oraz maluje farbami, markerami. Jego prace są cenione. 19 października 2006 roku Christina Aguilera kupiła obraz przedstawiający królową Victorię jako lesbijkę za 25 000 funtów. Dom aukcyjny Sotheby w Londynie sprzedał serię obrazów z Kate Moss za cenę 50 400 funtów. Seria obrazów przedstawiających modelkę namalowaną w stylu Andy'ego Warhola osiągnęła wartość pięciokrotnie przewyższającą cenę wyjściową. Jego wersja Mona Lisy została sprzedana za 57 000 funtów na tej samej aukcji. 21 lutego 2007 roku w domu aukcyjnym Sotheby, praca "Bombing Middle England" Banksego została sprzedana za cenę 102 000 funtów. Jest to najwyższa cena jaką do tej pory osiągnął jego obraz.

Na tej samej aukcji sprzedane został także prace "Balloon Girl" (37 200 funtów) i "Bomb Hugger" (31 200 funtów). Na kolejnej aukcji praca "Ballerina With Action Man Parts" została sprzedana za 96 000 funtów, "Glory" za 72 000 funtów, a "Untitled (2004) za 33 000 funtów. Każda z tych prac osiągnęła cenę o wiele większą, niż cena wyjściowa. Następnego dnia Banksy umieścił w Internecie zdjęcie z owej aukcji, na którym ludzie licytują jego pracę. Podpisał je: "Nie mogę uwierzyć, że ci kretyni naprawdę kupują to gówno". W kwietniu 2007 praca "Space Girl & Bird" została sprzedana za 288 000 funtów, przebijając tym samym dwukrotnie poprzedni rekord cenowy Banksy'ego i osiągając cenę dwudziestokrotnie większą niż cena początkowa. 4 czerwca 2007 zostaje skradziona praca "The Drinker'. Wulgarna opinia samego artysty świadczy o tym, że on sam nie nadaje swoim dziełom wielkiej wartości, w jego malunkach widać ironię, wyśmiewanie ludzi, którzy doszukują się sztuki w zwykłych bazgrołach.

Banksy hits Toronto

Streetartist

Banksy jak Andy Warhol w filmie „Eating a hamburger” pokazuje, że wystarczy być uznanym za artystę, a później wszystko co się zrobi jest uznane za wielką sztukę, nawet jeśli dany wytwór nie ma wartości, jest prowokacją artysty to dla odbiorców będzie to stanowiło istotę i miało sens. Brytyjczyk pokazuje też, że wystarczy coś umieścić w przestrzeni semiotycznej generującej znaczenia aby zostało to uznane za artyzm, np. każda rzecz w galerii sztuki lub każde słowo czy znak w wierszu.

Street-art to nowoczesna forma sztuki, bezprawnej działalności artystycznej w przestrzeni publicznej. W jego ramach wykorzystuje się takie techniki jak: vlepki, szablony, graffiti, plakaty, happening. Zasadą tworzenia jest anonimowość, Banksy przestrzega jej od początku działalności

Consumer Jesus” przedstawia Jezusa z rozłożonymi rękami, splecionymi nogami, opuszczoną głową. Wygląda jakby był przybity do krzyża, z tym, że brak tu tego elementu. Chrystus z pozie wiszącego i przybitego trzyma torebki z zakupami i prezentami. Na głowie ma wieniec cierniowy a nad głową aureolę. Ubrany jest jedynie w przepaskę biodrową. Tło obrazu jest jednolitego, ciemnego, szaro-brązowego koloru. Postać przedstawiona jest w kolorze czarnym oraz białym, wyraźny jest światłocień. Kontrastem dla ciemnych barw całego dzieła są różowe elementy torebek. Całość rozpływa się, farba ocieka. Jest to zabieg celowy, nadaje charakteru i znaczenia. Postaci jest chuda, smutna, widać cierpienie i zmęczenie. W prawej dłoni trzymane są dwie torebki z których wystaje lizak biało-różowy, paczka owinięta wstążeczką, oraz prezent również z wstążeczką w tym samym kolorze. W lewej dłoni Jezus trzyma dwie torebki z których wystają też różowe kokardki, głowa Myszki Miki, szampan, oraz prezent.

Obraz mogę podzielić na dwie warstwy, denotacyjną w której widzialny jest obraz powyżej. W tej warstwie znajdują się także alegorie i symbole. Pierwszy wymieniony środek stylistyczny nie jest tu obecny w przeciwieństwie do symbolu, którym jest kolor różowy – symbol kiczu, wypchane torby – zakupów – materializmu - konsumpcjonizmu, lizak w formie laski – współczesnych świąt Bożego Narodzenia, pozbawionych duchowego charakteru, butelka szampana – alkoholowego upajania w dobrej, wysublimowanej atmosferze, głowa Myszki Miki – symbol zabawki, postaci z filmów Walta Disneya oraz Jezus w pozie przybitego do krzyża – największy symbol wiary chrześcijańskiej, symbol poświęcenia dla zbawienia ludzkości.

W warstwie konotacyjnej znajdują się metafory, które w przeciwieństwie do alegorii można odczytywać różnie oraz dostrzec wizualnie. Po przeczytaniu „Czy metaforę można zobaczyć?” Mieczysława Porębskiego wiadome jest, że środki stylistyczne służące do opisu tekstów obecne są w innych formach sztuk. Analizując tę drugą warstwę dzieła można stwierdzić, że ludzie zmodyfikowali swój obiekt kultu. Materializm, konsumpcjonizm stał się równie ważny jak wiara. Współcześni ludzie odchodzą od tradycyjnego życia w wierze Chrześcijańskiej na rzecz sukcesów zawodowych oraz gromadzenia bogactw.

Dzieło można odczytać też w inny sposób, w kontekście Biblijnym. Jezus umarł na krzyżu dla zbawienia ludzkości. Wierni powinni prowadzić życie wg nauk Chrystusa a obecnie materializm często jest ważniejszy niż sfery duchowe, stąd przedstawienie Jezusa uginającego się pod ciężarem torebek z zakupami. Zbawiciela może przygniatać ta sytuacja a przedmioty w dłoniach dobijać. Twarz postaci oznacza, że Zbawicielowi jest bardzo przykro i nie popiera od takiego modelu życia.

Jedynym kolorem na obrazie są różowe części opakowań. Świadczy to o tym, że to są bardzo istotne elementy obrazu i właśnie na nie trzeba zwrócić uwagę i są kluczowe w zrozumieniu znaczenia dzieła. Istotne też jest rozmazanie, które znaczy doczesny, przemijający charakter materialności.

Podziału na dwie warstwy dokonał Wiktor Szkłowski w książce „Sztuka jako chwyt”. Na postawie tej samej lektury mogę stwierdzić, że ukazane siatki w rękach Jezusa to udziwnienie, które ma zmusić odbiorcę do zastanowienia się nad sensem dzieła. Szołowski mówi, że ludzie patrzą na świat z przyzwyczajenia, bezrefleksyjnie. Sztuka ma ich wyrywać z takiego patrzenia przez wprowadzanie elementów nie pasujących do całości wytworu artystycznego.

Obraz został stworzony w dojrzałym okresie twórczości autora. Widoczna jest technika, namalowanie białej postaci oraz przez zastosowanie szablonu nałożenie czarnych elementów, tworzących też cienie, rozmazanie jest efektem naniesienia dodatkowej farby. Prostota sprzyja lepszemu zrozumieniu znaczenia ukrytego. Tytuł „Consumer Jesus” – „Konsument Jezus” może oznaczać, że Zbawiciel też był człowiekiem i gdyby żył w obecnych czasach również chodziłby na wyprzedaże które są bardzo popularne i oblegane w Wielkiej Brytanii. Anglicy traktują wyprzedaże jak święta, zostaje więc zamieniony charakter duchowy na materialny. Banksy stworzył też taki malunek w którym Matka Boska klęczy i płacze nad tabliczką z napisem: „ostatni dzień wyprzedaży”. To motyw biblijny, bo istotnie tak było, z tym że płakała nad Jezusem umierającym na krzyżu.

Sale ends today

Malarz zauważa istotny problem ludzie traktują wyprzedaże, zakupy byle czego, często kiczowatych przedmiotów jako coś co na równi z Bogiem.

Lubię sztukę współczesną, street-art bo jest naturalny, nie nastawiony na zysk a tworzony z chęci artysty. Podoba mi się analizowany obraz, ponieważ przez swoją kontrowersyjność daje do myślenia i można go interpretować na wiele sposobów. Cała działalność brytyjskiego artysty wywołuje na mnie duże, pozytywne wrażenie. Tworzy on w ukryciu rzeczy estetyczne o sile rażącej intelektualnie, bo propagujące pokój, czy wyśmiewające, krytykujące pewne zjawiska, działania polityczne lub zachowania społeczne.

autor:  Aneta Jóźwiak

Zobacz też:
7 Union + Banksy Caps
The Simpsons + Banksy "nominacja do oskara"
Banksy “The Simpsons” Komiks

2 komentarze: